Da Yschpaboch

Aus Landschaftsgeschichten
Zur Navigation springen Zur Suche springen

Ba da' Weinsbergwies'n
tuat de Yschpa'-Quelln liegen,
so entspringt im Moor de Quell'n,
daun kau'st schau' a Runs'n rinna' seg'n.
Es geht dahi' durch Woi'd und Wies'n schei',
nua' kau'st d' as oft goa' net recht da'geih'.
Kimmst d' zan Ödteich, hot eahm laung g'speist,
des Wossa' hot laung fia' 'n Schwemmteich g'reicht:
va' 1699 bis ins 1929a' Joahr,
daun woa' de Schwemmerei endgültig goa',
a Klofterscheit is' leichta' g'schwumma',
mit an Metascheit, do woa' 's daun umma'.
Da' Bär'nwaundboch, a Seit'nwossa,
a Kaummaboch va' da' Bergluck'n ban Schöneck, so is' bessa.
Es kimmt da Rissbach mit da Triangl danoch,
des mocht 's Bach'l za an Boch.
Van Kini'woi'd rinnt des zua
und betreibt de Stoa'sog' a' laung g'mua'.
Laung treibt da' Yschpa'boch a' de Humpi'sog',
bis dass des gaunze Hoi'z und 's Doch gibt noch.
Hiatzt geht 's üwa's Pernsoi',
de Sog', de länga üwaleb'n soi',
und auf da Wimm
is' laung da Fischa'-Mich'l drin.
Des Saubach'l kimmt van Kini'woi'd dahea',
drei Sog'n woa'n, de gibt 's nimma mehr.
In Pisching gibt 's daun laung a Müh',
do woa'n zan Schluss de Kreuzern drin',
da Klofterboch wia'd g'speist van Oxenstrauß,
Schwarz'nboch und Ödhofboch san' do draus.
De Wink'lmü' is' hint'n drin
'in Klofterboch so z' nutz'n, des is' in.
Es faungt de Schindla'sog' und Grob'mmüh' au',
de Hinterleitner-Sog' und de Öhlmühl' san' drau'.
Reid'lbau', Guat'nboch und Pernd'lschmied
geht aum Klofterboch hoi't mit.
Kea'bergsog', de geht auf da Yschpa' entlaung,
und de Lied'lmühl und -sog' treubt s' a' au'.
In Kaummerboch in da' Näh' va' Kaummerboch,
do steht de Poarminga'sog',
so is' a' in da' Schaffe'schmied,
do geht de Sog' und de Müh'.
'S Poarminga' und des Bach'l va' da Braslau,
de hau'm a' a bis'l a Wossa' schau'.
Des nexte is' de Bruckmühlsog',
da' Sogschneida' schneid't fost olle Tog.
Va' da Ostrongseit'n van Braund
kimmt 's za da' Stroßa'müh' sodaun.
Daun rinnt da' Puaschocha' Boch zua,
van Schöberlberg kimmt und rinnt Wossa g'mua',
a Wossa' kimmt a' van Jagerteich,
de Sog hot de Herrschoft amoi' g'mocht neich.
In Yschpa' is' de Hofmüh' d'raun,
und daneb'n schliaßt de Woihmüh' aun,
des Fischa'lehna'bach'l rinnt za da Woih,
so wiard dea' Yschpa'boch schei' laungsaum voi'.
De Höllmühl' is voa' Oi't'nmoarkt,
da' Rohfußboch mit da Siedlmüh' is' aum aundan Oart.
In Oi't'nmoarkt gibt 's a' an Haummerschmied,
oi's Beig'lmüh', der gibt koan' Fried',
mocht maunche Schrott und Birnmüh',
hot vü' vakafft, des woa' des Zü'.
De Georgsmüh' woa' des oanzige Vollgatter do,
owa z' schwoch woa' da' Yschpa'boch,
mia hot s' Nog'lmüh' meistens g'nennt,
und is' ma in 'n Moarkt 'gaunga', daunn woa 's g'rennt.
De nexte Wehr hunda't Meta' danoch,
des woa' de Laundstetter Sog',
und wieda' is' da Boch g'staut,
do hot ma de Wimmsog' baut
mit ana Sog'zeit, de üwa' 's Joahr is' va'teu't
und fleißig a Sog'schneida' oi'weu' schneid't.
Daun kimmt de Prannleitner Sog',
do is' a' a Kohlstott do.
A Wossa' kimmt van Deisl daher,
so wia'd des Wossa' oi'weu' mehr,
draunau is' de Klaumpfa'lehnersog',
a poa' Goaß' woa' da Nebenertrog.
Da' Boch va' da' Prannleit'n kimmt,
oi's still's Bacherl daher rinnt.
Es is' daun a große Wehr
mit drei Wossa'radl daher,
des nennt se' ban Haummerbau'n',
es woa' da öltaste Haumma' daun,
Sog' und Mühl, des woa' daun g'mua'
und drei Rad'l, de woa'n grod g'mua'.
Nochdaun kimmt de Kohlstott,
und daun siacht ma de Sturmberger Sog',
in da G'rod'n g'hört s' in Oberbich'l vorn,
do is' aum längst'n g'schnitt'n woar'n.
Da Unterbichlboch van Sulzberg kimmt
und durch des E-Werk in da Hoslau rinnt
owa a' de Woi'cherei betreibt,
so woa' de Woi'ch betrieb'n a Freid.
De Poidla'sog' is' laung do 'gaunga',
aufs Aufhear'n hot neam'd an Gedaunka',
An Klausmoasta', dea' is' do in sein' Element,
dea' is' ba da' Hoi'zschwemm aum meist'n g'rennt.
A' so woa 's ba da' Oarthofersog',
g'schnitt'n is' do woarn vüle Tog'.
Da Lembach kimmt va' Oswoi'd daher,
so wia'd de Yschpa' oi'weu' mehr,
hiatzt kimmt ma za da Siass'n Müh',
do is' g'moih'n woa'n gaunz vü',
und de Burgstollersog' is' glei' daneb'n,
do is' gaunz guat g'leg'n,
und a Stück'l weita' kimmt de Bäckersog',
do gibt 's ban Sog'schneid'n goa' koa' Not.
De Rote Sog' hoaßt 's Wirtshaus nu' oi'weu',
nua' Sog' gibt 's koane mehr dabei,
va' links kimmt da Kleehofgrob'n,
in Kleehof hot de Herrschoft recht vü' zan sog'n.
Va rechts, do is da Burgstollboch,
z'erscht is' 's a Runs'n, daun a Boch.
D' Vischbich'lsog und de Gsollersog,
de schneid'n olle zwoa net olle Tog'.
In Rottenberg is' da' Tiafenboch und de Viehtrift,
wo ma daun auf de Gemeinde Hofaumt Priel trifft.
Da' Osta'stoa' woa' friaha' do zan seg'n,
owa' a Stoa'bruch is' da' Todesstoß g'we'n.
De Gleiss'n bringt de Kloan Yschpa' kimmt mit da' Groß'n z'saum',
de zwoa Bach' va'trog'n se' und kemman z'saum'.
In Berg drin is' da' Meixnerit,
den Stoa' find'st sunst nit.
Rechts is' da' Niederndorfer Grob'n,
tiaf geht 's eini, kaun ma schau sog'n.
Mitterndorf is' daun de nexte Geg'nd,
de Grobnersog' is' a' tiaf g'legn.
Daun gibt 's nu' den Burghofgrob'n [Kottmoar],
do is' des Yschpa'toi' boi'd goa'.
Es geht nu' za da Papierfabrik,
woa' laung fia' de Geg'nd a groß's Glick.
Da' Recha' für des gaunze Schwemmhoi'z
woa' Joahrhundert' da' gaunze Stoi'z.
De Yschpa'bäch' hau'm vü' za da Doana' brocht aun Hoi'z,
und auf des san' ma heit' nu' Stoi'z!

Quellen